پیوند قرنیه
پیوند قرنیه یا کراتوپلاستی، عمل جراحی است که در آن بخشی از قرنیه آسیب دیده بیمار یا همه آن، با بافت قرنیه پیوندی، جایگزین میشود. پیوند قرنیه میتواند باعث بازگرداندن بینایی به افرادی شود که قرنیه آسیب دیده دارند. همچنین پیوند قرنیه باعث تسکین درد و بهبود علائم جانبی بعضی بیماریهای قرنیه میشود.
پیوند قرنیه در چه مواردی استفاده میشود؟
قوز قرنیه
دیستروفی فوکس قرنیه (Fuchs’ Dystrophy)
نازک شدن قرنیه (دسماتوسل)
زخم قرنیه به علت عفونت یا آسیب
کدورت قرنیه
تورم قرنیه
عوارض ناشی از جراحیهای قبلی چشم
انواع پیوند قرنیه
پیوند نفوذی قرنیه (Penetrating Keratoplasty-PK)
در پیوند نفوذی، قرنیه به صورت دایرهای با ضخامت کامل (سه لایه اپیتلیوم، استروما و اندوتلیوم قرنیه) با استفاده از یک وسیله جراحی به نام ترفاین یا با لیزر فمتوسکند برداشته میشود. سپس قرنیه پیوندی، جایگزین و بخیه میشود. بخیهها حدود یک سال یا بیشتر بعد از جراحی در محل باید بمانند.
این جراحی بین یک تا دو ساعت طول میکشد و نیازی به بستری شدن فرد در بیمارستان نیست.
در این روش چون قرنیه فرد به طور کامل برداشته میشود، احتمال بروز عوارضی مثل رد پیوند، آستیگماتیسم نامنظم و کدورت قرنیه وجود دارد.
پیوند لاملار قدامی قرنیه (Anterior Lamellar Keratoplasty-ALK)
در پیوند لاملار، فقط لایه جلویی قرنیه که آسیب دیده است، برداشته میشود و با قسمت مشابه از قرنیه پیوندی، جایگزین میشود. قسمت خلفی (پشتی) لایه استرومای قرنیه به همراه اندوتلیوم بیمار حفظ میشوند. این روش نسبت به پیوند نفوذی قرنیه، کمتر تهاجمی است. بعد از جراحی به روش پیوند لاملار، چشم فرد قویتر است و سریعتر میتواند به فعالیتهای معمول خود برگردد.
پیوند دالک (DALK)
پیوند دالک نیز مشابه با پیوند لاملار قرنیه است، فقط با این تفاوت که تا عمق بیشتری از لایههای قرنیه برداشته میشود. در پیوند دالک، لایههای اندوتلیوم و بخش انتهایی استرومای قرنیه باقی میمانند و فقط قسمت آسیب دیده جلویی قرنیه برداشته میشود و با قسمت مشابه از قرنیه پیوندی، جایگزین میشود.
از آنجا که لایههای داخلی قرنیه فرد حفظ میشود، بدن بافت جدید پیوندی را شناسایی نمیکند و خطر رد پیوند کمتر است. دوره بهبودی روش دالک کوتاه است و احتمال بروز عوارض بعد از عمل و ابتلا به عفونت داخل چشم کمتر است.
این روش برای مواردی بکار میرود که بیماری یا عارضه ایجاد شده، اندوتلیوم قرنیه را درگیر نکرده باشد.
پیوند دزک (DSAEK)
لایه داخلی (اندوتلیوم) قرنیه به دلایلی مثل بیماریهای ژنتیکی، افزایش سن، ضربه یا جراحیهای داخل چشمی ممکن است از بین برود. در صورتی که تعداد قابل توجهی از سلولهای لایه اندوتلیوم از بین بروند، قرنیه متورم و کدر میشود. در این موارد، با توجه به سالم ماندن لایه استروما و اپیتلیوم قرنیه، فقط نیاز به پیوند لایه اندوتلیوم است.
پیوند دزک روشی است که در آن فقط لایه اندوتلیوم قرنیه با قسمت مشابه از بافت پیوندی، جایگزین میشود.
پیوند دزک نسبت به پیوند نفوذی قرنیه سریعتر است و با توجه به ایجاد یک برش کوچک هنگام جراحی، زخم ایجاد شده در پیوند دزک، کوچکتر بوده و در نتیجه بخیه خیلی کمتری لازم است.
در روش پیوند دزک با توجه به اینکه بیش از 90% قرنیه خود فرد باقی مانده، ساختار ایجاد شده محکمتر و فرآیند بهبودی سریعتر است.
دوره بهبودی بعد از پیوند قرنیه
طی دوره بهبودی، دارو و قطرههای چشمی برای کنترل عفونت، درد و تورم تجویز میشود.
در هفتههای اول از انجام فعالیتهای شدید بدنی و ورزشهایی مثل شنا که با انجام آنها احتمال وارد شدن ضربه به چشم وجود دارد، خودداری کنید.
به شدت از چشمانتان در مقابل ضربه حفاظت کنید و از عینکهای مخصوص استفاده کنید.
برای معاینه چشم به ویژه در سال اول بعد از پیوند قرنیه، به طور منظم به چشم پزشک خود مراجعه کنید.
نتیجه نهایی پیوند قرنیه
بینایی فرد به تدریج بعد از چند هفته از عمل پیوند قرنیه، بهبود مییابد. اما رسیدن به یک دید ثابت ممکن است تا چند ماه بعد از کشیده شدن بخیهها طول بکشد.
با توجه به احتمال عدم تطابق کامل انحنای قرنیه پیوندی با قرنیه طبیعی خودتان، ممکن است درجاتی از نزدیکبینی یا آستیگماتیسم باقی بماند.
در صورتی که بعد از پیوند قرنیه نیاز به استفاده از عینک یا لنزهای تماسی بود بهتر است تا ثابت ماندن دیدتان صبر کنید.
بایستی به یاد داشت که مانند پیوندهای سایر نقاط بدن، همیشه احتمال رَد شدنِ پیوندِ قرنیه وجود دارد. ولی به علت اینکه قرنیه یک بافت بدون رگ است، احتمال رد شدنِ پیوند قرنیه در مقایسه با سایر پیوندها، بسیار کمتر بوده و میزان موفقیت آن بیشتر است.
منابع
- http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/cornea-transplant/basics/definition/prc-20014357
- http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/cornea-transplant/basics/why-its-done/prc-20014357
- http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/cornea-transplant/basics/what-you-can-expect/prc-20014357
- http://www.aao.org/eyenet/article/deep-anterior-lamellar-keratoplasty?september-2007
- http://www.allaboutvision.com/conditions/cornea-transplant.htm
- http://www.cornea.org/Learning-Center/Cornea-Transplants/Anterior-Lamellar-Keratoplasty.aspx
- http://www.sacramentoeyeconsultants.com/sacramento/corneal-surgery/descemets-stripping-endothelial-keratoplasty-dsek.htm
- http://webeye.ophth.uiowa.edu/eyeforum/tutorials/Cornea-Transplant-Intro/3-DALK.htm
پیام دهید