سوالات متداول

PRK یا فتوریفراكتیوكراتكتومی یك روش جراحی لیزری برای درمان نزدیك‌بینی، دوربینی و آستیگماتیسم است. در این روش برخلاف RK و لیزیك، از هیچگونه چاقو یا تیغی برای برش قرنیه استفاده نمی‌شود. لیزر در سطح قرنیه و بدون برش انجام می‌گردد.

اگر شما نزدیك‌بین، دوربین یا آستیگمات هستید بعد از بررسی لازم امکان دارد از این روش استفاده كنید.

اگر شما 18 سال یا بیشتر دارید و از عینك یا لنز خسته شده‌اید، به شرطی كه عیب انكساری چشم‌های شما از 5/1-1 سال قبل تغییر نكرده باشد (یا حداكثر 25/0- در طول 18 ماه تغییر داشته باشد)، می‌توانید برای انجام این عمل مشاوره بخواهید.

معمولاً این عمل بدون درد است. برای بی‌حسی از قطره‌های موضعی استفاده می‌شود و تزریقی لازم نیست.

عمل حدود 5 دقیقه طول می‌كشد.

در صورتی كه از لنزهای تماسی استفاده می‌كنید، برای لنزهای نرم از 3 روز و برای لنزهای سخت از 3 هفته قبل از عمل نباید از آن‌ها استفاده كنید.

شنا نكردن برای دو ماه، عدم استفاده از وسایل آرایشی برای 14-10 روز.

حساسیت به نور كه ممكن است گاهی تا چند ماه ادامه یابد، احساس پخش نور و هاله دور منابع نوری به ویژه در شب، تغییرات میزان بینایی در طول روز كه ممكن است تا 6 ماه بعد از عمل ادامه یابد، احتمال عفونت قرنیه (كراتیت)، ایجاد لك و اسكار قرنیه كه احتمال آن در اصلاح درجات بالاتر میوپی بیشتر است اگرچه امروزه با استفاده از داروی میتومایسین در حین عمل، احتمال آن بعد از عمل به كمتر از 1% كاهش یافته است.

در لیزیک، یک لایه نازک توسط یک تیغه برش (میکروکراتوم) برداشته شده و لیزر در زیر این لایه (فلپ) انجام می‌شود. در لازک و PRK لیزر در سطح انجام می‌شود و برشی داده نمی‌شود. فقط یک لایه سلولی اپی‌تلیوم از سطح قرنیه پاک می‌شود که این کار در لازک با الکل انجام می‌شود و در PRK این کار به روش مکانیکال انجام می‌شود.

در لیزیک لایه قرنیه توسط میکروکراتوم برداشته می‌شود و در فمتولیزیک این کار توسط دستگاه فمتوسکند لیزر انجام می‌شود و به همین دلیل این لایه بسیار دقیق‌تر و بسیار نازکتر برداشته می‌شود.

فمتولیزیک در دوربینی بالاتر از 3 دیوپتر و آستیگماتیسم بالا، می‌تواند انتخاب مناسب‌تری نسبت به سایر روش‌ها باشد.

تصمیم برای انجام جراحی آب مروارید فقط پس از توافق شخص و چشم پزشك او امكان‌پذیر است. در واقع تصمیم برای انجام این جراحی بستگی به این موضوع دارد كه كدر شدن عدسی، تار شدن دید و سایر علائم آب مروارید به چه میزان فعالیت‌های روزانه فرد مانند بالا رفتن از پله، خواندن روزنامه و برچسب‌های روی مواد و داروها، رانندگی كردن، تماشای تلویزیون، باغبانی كردن و سایر فعالیت‌های او را مختل می‌كند. این باور كه انجام جراحی آب مروارید بهتر است فقط بعد از «رسیدن عدسی» انجام شود، باور نادرستی است. در واقع در گذشته كه تكنیک‌های جراحی، پیشرفته نبوده و انجام این عمل عوارض زیادی را برای فرد ایجاد می‌كرد، پزشكان ترجیح می‌دادند انجام این جراحی را تا حد امكان به تعویق بیندازند. اما امروزه با پیشرفت تكنیک‌ها، چشم پزشكان بر این باورند كه بهتر است آب مروارید در مراحل زودتر و قبل از سفت شدن عدسی انجام گیرد، زیرا هرچه عدسی بیمار سفت‌تر باشد انرژی بیشتری از امواج مافوق صوت باید به كار گرفته شود تا آب مروارید به روش فیكو از چشم خارج گردد، بنابراین احتمال صدمه به قرنیه نیز بیشتر می‌شود. آب مروارید در افراد جوان و افراد دیابتی سریعاً پیشرفت كرده و به مرحله عمل می‌رسد.

به طور كلی عمل آب مروارید شامل خارج كردن عدسی كدر شده و در اغلب موارد كار گذاشتن لنز مصنوعی داخل چشمی به جای عدسی طبیعی چشم است. با این وجود در بعضی شرایط نادر ممكن است لنزی داخل چشم كار گذاشته نشود. متداول‌ترین برش ایجاد شده برای انجام این عمل، یك برش 3 میلیمتری، یعنی برشی كمتر از یک سوم سانتیمتر است. این برش به دلیل كوچك بودن معمولاً احتیاجی به بخیه و ترمیم ندارد و پس از عمل خودبه‌خود بهبود می‌یابد. جراح سپس یك دریچه دایره‌ای در كپسول عدسی -غشای بسیار نازكی كه عدسی را می‌پوشاند- ایجاد كرده كه این فرآیند Capsulorhexis نامیده می‌شود. انجام عمل Capsulorhexis به دقت بسیار زیادی نیاز دارد زیرا ضخامت كپسول عدسی 1000/4 میلیمتر است. در روش Phacoemulsification از امواج اولتراسونیك (مافوق صوت) برای شكستن عدسی به ذرات ریزتر استفاده می‌شود. این ذرات سپس با كمك یك لوله مكشی بیرون آورده می‌شوند. قسمت خلفی (عقبی) كپسول عدسی دست‌نخورده در جای خود باقی می‌ماند تا عدسی مصنوعی بر روی آن كار گذاشته شود. روش Extracapsular Cataract Extraction زمانی به كار می‌رود كه عدسی بسیار سفت شده باشد و امواج به كار رفته در Phacoemulsification قادر به شكستن آن به ذرات ریزتر نباشند. در این روش برشی در حدود 10 میلیمتر در چشم ایجاد می‌شود، هسته عدسی به صورت یك تكه خارج شده و برش ایجاد شده نیاز به بخیه دارد. در عمل فیكو، عدسی داخل چشمی به صورت تاشو بوده و از طریق منفذ كوچك ایجاد شده به داخل چشم فرستاده می‌شود. این عدسی در مجاورت كپسول خلفی باز شده و اندازه اپتیك آن به 6 میلیمتر می‌رسد که به وسیله بازوهای كناری كه به آن‌ها هپتیک (Haptic) گفته می‌شود در داخل كپسول، محكم قرار می‌گیرد. معمولاً برای ثابت نگاه داشتن عدسی‌ها در داخل چشم احتیاجی به بخیه وجود ندارد.

این جراحی در شرایط فعلی و با پیشرفت تكنیک‌های جراحی یك عمل سرپائی بوده و احتیاج به هیچ آمادگی خاصی نیست، اگرچه انجام یك سری آزمایشات رایج و مشاوره قلب و عروق قبل از آن الزامی است. اغلب از بیماران خواسته می‌شود كه 1 ساعت قبل از جراحی در بیمارستان حاضر شوند. قبل از جراحی از قطره‌های چشمی برای كاهش درد، كاهش التهاب، كاهش احتمال خطر عفونت و برای باز كردن كامل مردمك استفاده می‌شود. برای انجام این جراحی از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود. در حین عمل، فرد كاملاً بیدار و هوشیار است اما ممكن است بنا به درخواست بیمار یا صلاحدید پزشك از داروهای آرام‌بخش ضعیف استفاده شود. معمولاً از فرد خواسته می‌شود كه در حین عمل به نور میكروسكوپ جراحی نگاه كند. این جراحی حدود 20 تا 30 دقیقه طول می‌كشد و پس از آن بیمار برای 1 ساعت تحت مراقبت بوده و سپس می‌تواند به منزل برود. البته این امکان وجود دارد که جهت عمل جراحی، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار گیرد که در بسیاری از اوقات، بنابر درخواست بیمار و برای کاهش استرس یا کاستن خطر عدم همکاری در حین عمل انجام می‌شود.

معمولاً از بیمار خواسته می‌شود كه همان روز یا روز بعد برای بررسی مجدد چشم به پزشك مراجعه كند. بسته به نوع جراحی به كار رفته و تصمیم پزشك ممكن است از فرد خواسته شود كه از پوشش محافظ به خصوص در هنگام خواب استفاده كند. در چند هفته اول پس از جراحی شخص نباید چشمان خود را مالش داده و همچنین از وارد كردن فشار بر روی آن‌ها باید خودداری كند. برای بیمار، قطره‌های چشمی ضد التهاب و آنتی‌بیوتیك تجویز می‌شود و سپس در مدت 1 ماه بعد از عمل، این داروها به تدریج قطع می‌شوند. اغلب، روز عمل یا روز بعد از عمل بیمار می‌تواند فعالیت‌های معمول خود مانند خواندن كتاب و تماشای تلویزیون را انجام داده اما برای ارزیابی دید و تعیین نمره عینك جدید باید بین 3 تا 4 هفته صبر كند. اكثر بیماران بعد از عمل، جهت مطالعه نیاز به عینك داشته اما در 90% موارد برای دید دور دیگر نیازی به عینك ندارند.

با وجود اینكه جراحی آب مروارید یكی از كم عارضه‌ترین عمل‌های جراحی است، به ندرت ممكن است مشكلاتی نیز پدید آید. این عوارض می‌تواند از یك التهاب خفیف تا از دست دادن بینایی متغیر باشد. به طور كلی از دست دادن بینایی بسیار نادر بوده اما ممكن است به دلیل التهاب یا خونریزی چشمی در حین عمل یا جداشدگی شبكیه -كه ممكن است ماه‌ها یا سال‌ها پس از جراحی رخ دهد- اتفاق بیفتد. اغلب عوارض جزئی بوده مانند تورم قرنیه یا شبكیه، افزایش فشار داخل چشم و پلك ملتهب كه با تجویز دارو بهبود می‌یابد. 98% موارد جراحی‌های آب مروارید بدون به وجود آمدن عارضه خاصی با موفقیت انجام می‌شود و در 95% موارد، دید فرد بهتر می‌شود. در اشخاصی كه دید آن‌ها بعد از جراحی بهتر نمی‌شود معمولاً یك بیماری زمینه‌ای چشمی مانند دژنرسانس وابسته به سن ماكولا، رتینوپاتی دیابتی یا بیماری‌های دیگر وجود دارد.

معمولاً در این حالت، جراح در دو جلسه مختلف این عمل را برای هر یک از چشم‌ها انجام می‌دهد. در واقع جراح صبر می‌كند تا فرآیند ترمیم چشم عمل شده انجام شود و سپس جراحی چشم دوم را انجام خواهد داد. بین عمل دو چشم می‌تواند بین 1 تا 3 هفته فاصله گذاشته شود.

چشم پزشك معمولاً قبل از جراحی با استفاده از سونوگرافی (امواج مافوق صوت) و یا دستگاه IOLMaster، اندازه و شكل چشم شما را دقیقاً ارزیابی می‌كند تا بتواند قدرت عدسی داخل چشمی مورد نیاز را مشخص كند.

در بیمارانی كه نزدیك‌بینی یا دوربینی قابل توجهی دارند، با افزایش دقت دستگاه‌های اندازه‌گیری و محاسبه نمره لنز داخل چشم، بیش از 90% بیماران، بعد از عمل در محدوده‌ای قرار می‌گیرند كه جهت دید دور احتیاجی به عینك ندارند. در بیمارانی كه دارای آستیگماتیسم قابل توجهی هستند، بایستی از برش‌های خاصی ضمن عمل یا عدسی‌های داخل چشمی توریك (جهت اصلاح آستیگماتیسم) استفاده نمود ولی در هر صورت احتمال باقیماندن بخشی از آستیگماتیسم در این بیماران وجود دارد.

خیر. بعد از عمل آب مروارید ظاهر چشمان فرد تغییر نخواهد كرد. یعنی سایر افراد، با نگاه كردن به چشم بیمار متوجه انجام عمل آب مروارید در آن نخواهند شد. تنها تفاوت در این است كه ممكن است عدسی داخل چشمی به دلیل شفافیت زیادی كه دارد باعث انعكاس نور شده و درخشان‌تر از عدسی خود بیمار باشد.

این حالت زمانی اتفاق می‌افتد كه قسمت خلفی كپسول عدسی كه برای حفاظت از لنز داخل چشمی كار گذاشته شده و در چشم در محل خود باقی مانده است، تیره شود و باعث ایجاد كدورت بینایی گردد. این حالت كه «كدر شدن كپسول خلفی» نیز نامیده می‌شود ممكن است ماه‌ها یا سال‌ها بعد از جراحی آب مروارید اتفاق بیفتد. امروزه با بهبود تكنیك‌های عمل جراحی و تغییراتی كه در طراحی لنزهای داخل چشمی صورت گرفته است، بروز این مشكل به اندازه قابل توجهی نسبت به گذشته كاهش یافته است. در حالی كه در زمان استفاده از لنزها و تكنیك‌های قدیمی حدود 50% از بیماران نیاز به كپسولوتومی داشته‌اند، امروزه كمتر از 10% از بیماران بعد از عمل كاتاراكت نیاز به این جراحی دارند. علت این كدورت، رشد سلول‌های كپسول خلفی است. درمان «كدورت كپسول خلفی» ساده و سریع است. برای درمان این حالت از YAG Laser Capsulotomy استفاده می‌شود. در این تكنیك، از لیزر برای باز كردن منفذی در كپسول استفاده می‌شود تا به نور وارد شده به چشم اجازه عبور بدهد. Capsulotomy به معنای برش و ورود به كپسول و YAG مخفف Yttrium-Aluminum-Garnet نوعی دستگاه لیزر است.
انجام این تكنیك كه یك عمل سرپائی است معمولاً كمتر از 5 دقیقه طول می‌كشد. بعد از آن، حدود 1 ساعت در مطب پزشك می‌مانید تا ایشان مطمئن شود كه فشار چشم شما افزایش نیافته است.

لنزهای داخل چشمی دو دسته هستند:
• لنزهای داخل چشمی فاكیك
• لنزهای داخل چشمی آفاكیك
در لنزهای گروه اول، عدسی (لنز) طبیعی بیمار در جای خود حفظ شده و یك لنز مخصوص در جلوی آن قرار داده می‌شود تا عیب انكساری بیمار اصلاح شود. در این روش بیمار قادر خواهد بود كه فواصل دور و نزدیك را تشخیص دهد. اما در لنزهای گروه دوم، عدسی بیمار خارج شده و به جای آن لنز مخصوصی قرار داده می‌شود. این روش معمولاً در بیمارانی كه دچار مشكلات عدسی مانند آب مروارید و غیره هستند، توصیه می‌شود اما در بیمارانی كه عیب انكساری شدید داشته و در سن پیرچشمی قرار دارند نیز بدون اینكه بیمار دچار آب مروارید یا مشكل دیگری در عدسی باشد، قابل استفاده است.

بیش از 50 سال است كه لنزهای داخل چشمی مورد استفاده هستند. اما لنزهای داخل چشمی فاكیك از حدود 2 دهه قبل بیشتر مطرح شده‌اند و قبل از آن به علت ضعف تكنولوژی، كمتر مورد استفاده بوده‌اند.

فعلاً این نوع لنزها بیشتر در افراد نزدیك‌بین شدید، در حد 8- تا 23-، مورد استفاده است ولی برای افراد دوربین نیز جدیداً از این نوع لنزها استفاده شده كه تا شماره 12+ موجود است.

حتی تا 7 دیوپتر آستیگماتیسم را نیز می‌توان با انواع TORIC این لنزها اصلاح كرد.

این عمل در بیمارستان و معمولاً با بیهوشی عمومی صورت می‌گیرد. زمان عمل در حدود 45-30 دقیقه است ولی با زمان آماده‌سازی قبل از عمل و مراقبت‌های بعد از عمل، 2 تا 3 ساعت زمان می‌برد. در موارد بدون بخیه می‌توان از بی‌حسی موضعی استفاده كرد.

به جز موارد خاص، معمولاً ترجیح داده می‌شود كه هر دو چشم در یك جلسه جراحی شود.

چند هفته بعد از عمل باید از فعالیت‌های سنگین بدنی و ورزشی پرهیز نمود اما پیاده‌روی، مطالعه و تماشای تلویزیون منعی ندارد. استخر و سونا تا 4 هفته توصیه نمی‌شود. هیچگاه ضربه مستقیم به چشم نباید برخورد كند و این بیماران باید همواره از مالش شدید چشم خودداری كنند. معاینه سالیانه جهت بررسی سلول‌های قرنیه توصیه می‌گردد.

عمدتاً بیماران نزدیك‌بین در محدوده 8- تا 23-، بیماران دوربین شدید تا 12+ و بیماران دارای آستیگماتیسم شدید تا 7 دیوپتر.

كسانی كه دچار آب مروارید یا بیماری‌های دیگر عدسی هستند.

این جراحی مانند هر عمل جراحی داخل چشمی دیگر می‌تواند مخاطراتی داشته باشد از جمله عفونت‌های بعد از عمل، مشكلات قرنیه، التهاب داخل چشم و جابجایی لنز در داخل چشم.

کلاژن کراس لینکینگ با ریختن ویتامین ب (ریبوفلاوین) بر روی قرنیه و تاباندن اشعه ماوراءبنفش انجام می‌شود. قبل از عمل، لایه اپی‌تلیوم قرنیه برداشته می‌شود تا ویتامین بهتر در قرنیه نفوذ نماید. کلاژن کراس لینکینگ اغلب بعد از 6 ماه باعث مستحکم‌تر شدن قرنیه شده و در بیمارانی که مستعد پیشرفت قوز قرنیه (کراتوکونوس) هستند، از پیشرفت بیماری به مقدار زیادی جلوگیری می‌کند. این روش در اغلب موارد باعث بهبود بیماری نمی‌شود. البته روشی از کراس لینکینگ وجود دارد که نیازی به برداشتن اپی‌تلیوم قرنیه نیست.

این عمل جهت کاستن قوز قرنیه یا کم کردن انحنای قرنیه، در داخل ضخامت قرنیه کارگزاری می‌شود. تونلی که این رینگ‌ها در آن قرار می‌گیرند، به روش مکانیکال یا با لیزر فمتوسکند، ایجاد می‌شود.

چندین روش پیوند قرنیه وجود دارد. مورد استفاده‌ترین این روش‌ها عبارت است از: پی‌کی (PK)، دزک (Dseak) و دالک (Dalk).

بلی. این معاینه که بسیار حائز اهمیت است حتی می‌تواند توسط متخصص اطفال انجام می‌شود. با این معاینه بسیاری از بیماری‌های مادرزادی چشم قابل تشخیص است. بخصوص آب مروارید مادرزادی و آب سیاه مادرزادی قابل تشخیص هستند. معاینه چشم در نوزادان در اکثر مواقع در عرض چند ثانیه انجام می‌شود (ولی اطلاعات به دست آمده در این زمان، بسیار ذی‌قیمت است). گاه در موارد مشکوک لازم است کودک تحت معاینه زیر بیهوشی قرار گیرد.